ΠΟΤΑΜΙΕΣ

Οι Ποταμιές , ένα από τα ομορφότερα και γραφικότερα χωριά (δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Χερσονήσου)και βρίσκονται στο 33,5 χλμ. του δρόμου Ηρακλείου -Οροπεδίου Λασιθίου. Το χωριό βρίσκεται σέ υψόμετρο 170 μέτρων και έχει περίπου 500 κατοίκους .Παλαιότερα ήταν κοινότητα και οι οικισμοί πού την απάρτιζαν ήταν οι Ποταμιές και το Σφεντύλι .Αρχαιότερη μνεία του οικισμού Ποταμιές , γίνεται σέ έγγραφο του 14ου αιώνα. Στήν απογραφή του Καστροφύλακα αναφέρονται δύο χωριά (Potamies Apano με 90 κατ. και Potamies Cato μέ 63 κατ. το 1583) το ίδιο και σέ βενετσιάνικες του 17ου αιώνα . Το 1881 αναφέρονται 308 Χριστιανοί και 115 Μωαμεθανοί κάτ. Υπάρχουν Βυζαντινές εκκλησίες (Η μονή της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας,η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος ή Αφέντης Χριστός , Άγιος Γεώργιος) πού μαρτυρούν την ανάπτυξη του οικισμού κατά τα βυζαντινά χρόνια .Στήν περιοχή της Μονής , υπήρχαν κατά την εποχή εκείνη βυζαντινοί οικισμοί των οποίων τα ερείπια σώζωνταν μέχρι πρόσφατα. Ένας από αυτούς ήταν η Γαληνή (όνομα σωζώμενο , μέχρι και σήμερα σέ τοπωνύμιο της περιοχής) Το χωριό είναι χτισμένο στις όχθες του ποταμού Αποσελέμη από τον οποίο πήρε και το όνομα του .



Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Παρατημένα , ντενέκες μεταφοράς λαδιού , βαρέλια και μποξάδες στο παλιό λιοτρίβι του χωριού...


Πανοραμική άποψη του χωριού...

Ώς κι άν το κάμει ο Μάρτης , η άνοιξη έρχεται ...

Σχέδια του ναού στο μοναστήρι της Παναγίας της Γκουβερνιώτισσας...






Αυτοσχέδιος περιστεριώνας...

Αυτοσχέδιος περιστεριώνας...

Κυριακή 20 Μαρτίου 2011

Λεπτομέρια πάνω από την πόρτα εισόδου , της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου ...

Χαρακτηριστικό στο ναό αυτό είναι τα «εντοιχισμένα» στο ανώφυλλο της εξωτερικής θύρας έξι αβγά, που σχετίζονται, σύμφωνα με τους κατοίκους του χωριού, με την παρακάτω ιστορία:
«Ο κλέφτης και τα έξι αβγά»
Μια γυναίκα είχε πολλές κότες, μα ψοφούσανε. Προσευχήθηκε λοιπόν στον Αγ. Γεώργιο λέγοντάς του:«Αϊ-Γιώργη μου, βοήθησε με να μην ψοφούν οι κότες και θα σου φέρνω έξι αβγά κάθε βδομάδα».
Ένας βοσκός από ξένα μέρη, γιατί έρχονται το χειμώνα από ξένα μέρη εδώ βοσκοί, την παρακολουθούσε και έπαιρνε τ’ αβγά και τα τρωε. Την τρίτη φορά, όταν επήγε να πιάσει τα αβγά, όπως τα κρατούσε, τρία και τρία στα χέρια ντου, κοκάλωσε μέσα στην εκκλησία!
Τότε λέει ο βοσκός:«Άγιε Γιώργη μου, βοήθησε με, άφησε με να φύγω και θα βάλω τα αβγά απάνω στον τοίχο, να βλέπουνε όλοι οι χριστιανοί ότι έκανα μια παράνομη πράξη».
Σύμφωνα με την παράδοση, τα αβγά αυτά βρίσκονται ακόμη απάνω από το ανώφυλλο της πόρτας, μέσα στην πέτρα. Και τα πιάτα που ήταν μέσα τ’ αβγά είναι κι αυτά στον τοίχο.

Άποψη από το 'ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου...

Τά παρόπλισε η αναλάλυψη του πλαστικού ...

Αυτοσχέδιες γλάστρες...


Σάββατο 19 Μαρτίου 2011

Η Παναγία Γκουβερνιώτισα...

Το μοναστήρι της Παναγίας της Γκουβερνιώτισσας βρίσκεται βορειοδυτικά των Ποταμιών και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός είναι χτισμένος σε σχήμα σταυρού (σταυροειδής με τρούλο). Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Μονή.
Πιθανόν να χτίστηκε από κάποιο βυζαντινό άρχοντα, ο οποίος έφτασε στο νησί μετά την απελευθέρωση του από τους Άραβες, το 961 μ.Χ. Στην περιοχή που βρίσκεται η Μονή υπήρχαν βυζαντινοί συνοικισμοί με ενοριακό τους ναό την Παναγία τη Γκουβερνιώτισσα. Οι τοιχογραφίες ωστόσο του ναού, σύμφωνα με τον Μ. Χατζηδάκη, χρονολογούνται στον 14ο αιώνα. Στον θόλο του μεσαίου τρούλου ήταν ζωγραφισμένος ο θεός, στους τοίχους οι Προφήτες, οι Ευαγγελιστές, σκηνές της Καινής Διαθήκης, ο βίος του Ιησού κ.ά. Επίσης, διακρίνεται ο Μυστικός Δείπνος μέσα στο Άγιο Βήμα. Την περίοδο της πολιορκίας του Χάντακα από τους Τούρκους η Μονή απέκτησε την εύνοια του Τούρκου πασά, καθώς ο εφημέριος της Μονής με πονηρό τρόπο ξεγέλασε τον Τούρκο πασά, λέγοντας του ότι είδε όραμα πως όλη η Κρήτη γρήγορα θα βρεθεί υπό την εξουσία του. Έτσι, με φιρμάνι του πασά τα κτήματα της Μονής και η Μονή έμειναν απαραβίαστα. Το 1826 η Μονή με δωρεά πέρασε στους έξαρχους του Αγίου Τάφου. Το Μοναστήρι έμεινε έρημο από μοναχούς μετά το 1928 ενώ τα κτήματα του διανεμήθηκαν σε ακτήμονες κατοίκους του χωριού.Ο ναός αποτελούσε το καθολικό μιας διαλυμένης σήμερα μονής (τα σωζόμενα ερειπωμένα κελλιά ανήκουν στον 19ο αι.) της περιόδου της Ενετοκρατίας, φέουδο του Laurentius Maripero σύμφωνα με το Δουκικό Αρχείο του Χάνδακα (1368). Ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο, στον οποίο το δυτικό σκέλος είναι μεγαλύτερο σε μήκος. Με βάση τις τοιχογραφίες που κοσμούν το εσωτερικό του το μνημείο χρονολογείται στο β΄μισό του 14ου αι.
Ο εικονογραφικός κύκλος ακολουθεί τη βυζαντινή παράδοση. Στον τρούλο παριστάνεται ο Παντοκράτορας, στη ζώνη τυμπάνου οι Προφήτες και στα σφαιρικά τρίγωνα οι Ευαγγελιστές. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας παριστάνεται η Θεοτόκος στον τύπο της Πλατυτέρας, πλαισιωμένη από αγγέλους και στο κάτω τμήμα της κόγχης η Κοινωνία των Αποστόλων και οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες. Στην ανατολική κεραία εικονίζονται ακόμη η Γέννηση του Χριστού, η Υπαπαντή, το Όνειρο του Ιωσήφ, η Φυγή στην Αίγυπτο, και άλλες αποσπασματικά σωζόμενες σκηνές από το Βίο του Ιησού. Στη νότια κεραία εικονίζονται μεταξύ άλλων η Έγερση του Λαζάρου, ο Νιπτήρας και η Είσοδος στα Ιεροσόλυμα, αλλά και αρκετές ασυνήθιστες παραστάσεις από τη ζωή του Ιησού. Στη δυτική κεραία απεικονίζεται κυρίως ο κύκλος των Παθών: η Προδοσία του Ιούδα, ο Χριστός προ του Πιλάτου, η Άρνηση του Πέτρου, ο Χριστός Ελκόμενος, ο Εμπαιγμός, η Σταύρωση, οι Μυροφόρες στον Τάφο κ.ά. Στο δυτικό τοίχο παριστάνεται η Κοίμηση της Θεοτόκου. Στην καμάρα της βόρειας κεραίας υπήρχαν παραστάσεις από τη ζωή της Θεοτόκου και από τα Θαύματα (Ίαση του τυφλού, Ίαση του παραλυτικού, ο Χριστός και η Σαμαρείτιδα) πολύ φθαρμένες σήμερα.
Το υψηλό επίπεδο της ζωγραφικής κατατάσσει το ναό της Γκουβερνιώτισσας ανάμεσα στα σημαντικότερα μνημεία της παλαιολόγειας περιόδου στην Κρήτη. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος παρουσιάζει καινοτομίες που προδίδουν την επίδραση των νέων καλλιτεχνικών ρευμάτων της παλαιολόγειας τέχνης, όπως είναι ο ισχυρός ρεαλισμός, η σπάνια ευρύτητα του εικονογραφικού προγράμματος και ο ιδιάζων τρόπος διάταξης των σκηνών, η ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα από το Βίο της Θεοτόκου, η εντονότερη αφηγηματικότητα και η ποιότητα της εκτέλεσης, που συνδέουν το μνημείο με τη λεγόμενη Μακεδονική Σχολή.

Σκαπτικό μηχάνημα...



ΤΡΙΚΥΚΛΑ...


Το 'ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου...

Άποψη από το βυζαντινό μοναστήρι της Παναγίας της Γκουβερνιώτισας...